Thuốc Dextromethorphan là một trong những loại thuốc trị ho do cảm lạnh, cảm cúm phổ biến nhất. Vậy Dextromethorphan là thuốc gì, cách sử dụng thế nào, có an toàn không
Thuốc Dextromethorphan là thuốc gì?
Dextromethorphan là tên được đặt cho một loại thuốc trị ho tương tự codein được sử dụng như một chất chống ho do kích thích phế quản. Thuốc này là một dẫn xuất của levorphanol và có methyl ether. Nó là một chất không mùi, dạng bột và màu vàng trắng.
Trên thực tế thuốc Dextromethorphan không điều trị nguyên nhân gây ho hoặc làm tăng tốc độ phục hồi nhưng nó có tác dụng giảm đau tuyệt vời. Dextromethorphan hoạt động bằng cách giảm hoạt động ở phần não gây ho. Thuốc được kê riêng hoặc sử dụng chung với thuốc chống dị ứng, thuốc giảm đau và thuốc thông mũi.
Cơ chế hoạt động của thuốc Dextromethorphan
Tác dụng chống ho của dextromethorphan nhằm mục đích giảm số lần ho, giảm áp lực nội khí quản và ức chế hoàn toàn cơn ho. Để phát huy tác dụng, thuốc sẽ tác động trực tiếp đến trung tâm gây ho ở não và gây tê cục bộ.
Dược động học
Thuốc Dextromethorphan có khả năng hấp thụ tốt qua đường uống và có sinh khả dụng cao. Thuốc này, sau khi dùng, bắt đầu phát huy tác dụng sau khoảng 15 phút, đạt nồng độ tối đa trong huyết tương sau 2 giờ. Tác dụng chống ho kéo dài khoảng 6 giờ.
Để được đào thải khỏi cơ thể, dextromethorphan trải qua một loạt các sửa đổi hóa học trong gan, do đó nó được cho là có sự chuyển hóa ở gan.
Cần thận trọng với những thuốc được chuyển hóa theo con đường này, và đặc biệt với các chất gây cảm ứng hoặc ức chế enzyme. Nếu một bệnh nhân đang được điều trị bằng dextromethorphan và lần lượt với một loại thuốc có các đặc điểm được đề cập, nó có thể mất hiệu quả.
Trong trường hợp nó là một chất cảm ứng enzym, chất chống ho sẽ được loại bỏ nhanh hơn và chúng ta sẽ phải tăng liều của nó để đạt được hiệu quả tương tự. Nhưng điều này cũng sẽ làm tăng khả năng tăng tác dụng phụ.
Ngược lại, nếu chúng ta phối hợp Dextromethorphan với chất ức chế enzyme, quá trình chuyển hóa chống hoành hành sẽ bị giảm, do đó làm tăng nồng độ trong máu của thuốc đang hoạt động, dẫn đến tăng hiệu lực của tác dụng. Trong những trường hợp này nên giảm liều.
Tác dụng phụ của thuốc Dextromethorphan
Trong quá trình điều trị bằng thuốc Dextromethorphan, hiếm khi có khả năng phản ứng hoặc buồn ngủ. Những ảnh hưởng này phải được tính đến trong trường hợp bệnh nhân phải lái xe hoặc sử dụng máy móc cần sự chú ý đặc biệt vì nó có thể gây nguy hiểm.
Một số tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng thuốc bao gồm:
- Buồn ngủ
- Chóng mặt
- Rối loạn tâm thần
- Nhức đầu
- Táo bón
- Buồn nôn
- Khó chịu đường tiêu hóa
Thận trọng khi sử dụng thuốc Dextromethorphan
Thuốc không có tác dụng điều trị nguyên nhân gây ho mà chỉ làm giảm triệu chứng, ức chế phản xạ ho. Vì vậy ho dai dẳng, tái phát kéo dài hoặc ho do các bệnh về đường hô hấp nghiêm trọng cần được khám và điều trị chuyên sâu
- Bệnh nhân mắc bệnh gan cần thận trọng khi sử dụng Dextromethorphan vì nó có khả năng chuyển hóa ở gan
- Phụ nữ có thai: thuốc chống ho này được xếp vào nhóm C nguy cơ trong thai kỳ. Trong phạm vi mà nó hoạt động như một chất đối kháng ái lực thấp đối với phân nhóm thụ thể glutamate N-methyl-D-aspartate (NMDA) trong hệ thống thần kinh trung ương, có một số lo ngại về việc sử dụng an toàn trong thai kỳ.
- Phụ nữ cho con bú: không có đủ dữ liệu liên quan đến việc bài tiết chất ức chế ho này trong sữa mẹ, mặc dù sự thật là nó bị chống chỉ định trong khi cho con bú, vì không thể loại trừ tác dụng ức chế hô hấp của trẻ
- Những người bị hen suyễn, tiểu đường, bệnh về gan, viêm phế quản mãn tính, bệnh khí phế thũng…cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng
Cách sử dụng thuốc Dextromethorphan
Thuốc có thể được điều chế dưới dạng khác nhau như viên uống, siro, dung dịch, viên ngậm, viên nang mềm, dạng sủi. Dưới đây là liều lượng khuyến cáo đối với dạng siro
- Người lớn và trên 12 tuổi: 10 ml cứ sau 6 đến 8 giờ
- Trẻ em từ 6 đến 12 tuổi: 5 ml cứ sau 6 đến 8 giờ
- Trẻ em từ 2 đến 5 tuổi: 2,5 ml cứ sau 8 giờ
- Trẻ em dưới 2 tuổi: tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng
Quá liều
Liều khuyến cáo của thuốc Dextromethorphan được trình bày ở trên tuy nhiên những người lạm dụng thuốc này dùng từ 240 đến 1500mg mỗi liều. Quá liều nặng có ảnh hưởng nguy hiểm đến sức khỏe. Thang đo họ báo cáo cho thấy các tác dụng sau với liều cụ thể:
- 100-200 mg: Kích thích nhẹ
- 200-400 mg: Hưng phấn và ảo giác
- 300-600 mg: Nhận thức thị giác bị bóp méo và mất kiểm soát cơ
- 500-1500 mg: Rối loạn phân ly
Các triệu chứng này thường bắt đầu trong vòng 15-30 phút sau khi được đưa vào cơ thể. Ảo giác và các tác dụng phụ tiêu cực có thể kéo dài trong vài giờ
Bảo quản dextromethorphan
Bảo quản thuốc trong phòng với nhiệt độ bình thường, tránh ánh nắng trực tiếp. Không bảo quản thuốc trong ngăn đá tủ lạnh. Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng để bảo quản đúng cách, tránh để gần tầm tay trẻ em hoặc thú nuôi.